Invasieve exoten veroorzaken steeds meer overlast
Haarlemmermeer heeft steeds vaker te maken met exotische insecten die schade en overlast veroorzaken. Twee soorten spannen daarbij de kroon: het mediterraan draaigatje en de Aziatische hoornaar. Gemeente Haarlemmermeer pakt deze overlast serieus aan, maar doet ook een dringende oproep aan het Rijk voor hulp.
Het mediterraan draaigatje is een invasieve miersoort die zich snel verspreidt en lastig te bestrijden is. In Graan voor Visch in Hoofddorp en in Rijsenhout zijn hiertoe in 2024 grote stappen gezet. Op verschillende plekken is het draaigatje succesvol bestreden. Toch blijft nazorg nodig om herbesmetting te voorkomen. Met name in Rijsenhout is dat een groot probleem.
Eigenaren weigeren mee te werken
De plekken waar de bestrijding minder succesvol verloopt, zijn particuliere percelen in het kassengebied in Rijsenhout. Hier weigeren de eigenaren mee te werken. Zij willen alleen bestrijden als zij woningen mogen bouwen op hun percelen, maar dat is volgens het omgevingsplan niet toegestaan. De gemeente onderzoekt nu of juridische stappen mogelijk zijn om medewerking af te dwingen.
“De bestrijders hebben in Rijsenhout al lang en breed ontdekt waar de bron zit, maar de bedrijven die daar zitten weigeren al 3 jaar om mee te werken”, zegt wethouder Marjolein Steffens (Fysieke leefomgeving). “Wij kunnen de bedrijven (nog) niet verplichten om mee te werken, maar daardoor is het wel dweilen met de kraan open. Het is nu genoeg geweest, want hierdoor blijft het draaigatje terugkomen en komen er straks opnieuw nesten in de leefomgeving van de bewoners.”
Overlast op bijzondere plekken
Niet alleen in Rijsenhout is er overlast van het draaigatje. Ook op het terrein van de R.K. Joannes de Doperparochie in Hoofddorp is het draaigatje aangetroffen, vooral op de begraafplaats. De kolonie heeft zich verspreid naar omliggende percelen en het openbaar gebied. De parochie probeert zelf te bestrijden, maar zonder voldoende resultaat.
De verantwoordelijkheid ligt niet direct bij de gemeente. Toch voelt de gemeente zich geroepen om nu in actie te komen voor de openbare ruimte en kijken we naar extra financiële middelen via de Voorjaarsrapportage. De bestrijding op deze locatie zal minstens 3 tot 4 jaar duren, schat de professionele bestrijder in. Ondertussen zijn omwonenden geïnformeerd.
Verspreiding via tuincentra en kwekerijen
Het draaigatje verspreidt zich vooral via planten, bijvoorbeeld uit tuincentra en kwekerijen. De gemeente gaat daarom dit voorjaar opnieuw communiceren richting inwoners en bedrijven: wees alert, herken de signalen en meld verdachte situaties.
Haarlemmermeer heeft steeds vaker te maken met exotische insecten die schade en overlast veroorzaken. Foto: Jitte Groothuis
De Aziatische hoornaar: een groeiend gevaar
Naast het draaigatje vormt ook de Aziatische hoornaar een toenemende bedreiging. Deze wespensoort jaagt op bijen, wat grote gevolgen kan hebben voor de natuur. In 2024 zijn in Haarlemmermeer 6 nesten gevonden, 5 daarvan zijn verwijderd. De verwachting voor 2025 is zorgwekkend: een stijging tot wel 35 nesten.
De provincie is verantwoordelijk voor de bestrijding van de Aziatische Hoornaar, maar kan de toenemende druk niet aan. Daarom ondersteunt de gemeente de Imkervereniging Haarlemmermeer (IVH) met materialen zoals lansen en warmtebeeldcamera’s. Zo kunnen zij – waar nodig – noodhulp bieden.
Dringende oproep aan de minister
De gemeente probeert met man en macht om zowel het mediterraan draaigatje als de Aziatische hoornaar effectief te bestrijden. Deze bestrijding kost enorm veel geld en daarom is wethouder Steffens resoluut. “Zoals ik al eerder zei: we zijn aan het dweilen met de kraan open. Het Rijk moet de provincies en de gemeentes gaan ondersteunen. En dan heb ik het niet alleen over de centen. Ze hebben er vanuit Den Haag onderhand lang genoeg van een afstandje naar gekeken. Het wordt tijd dat het Rijk in actie gaat komen.”
De wethouder roept de minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur op om zijn verantwoordelijkheid te nemen. “De minister moet zo snel mogelijk twee dingen doen. Allereerst landelijke regelgeving opstellen, zodat we kunnen voorkomen dat exoten zoals het draaigatje zich via importplanten verder verspreiden. Het moet mogelijk zijn om importeurs te verplichten om hun planten te controleren voordat deze de deur uit en het land in gaan.”
“Ten tweede: wij hebben tot op heden een groot gedeelte van de bestrijding uit onze eigen middelen betaald. Terwijl het niet onze verantwoordelijkheid is. Het is aan het Rijk om schadelijke exoten te bestrijden. Financiële ondersteuning voor gemeenten is noodzakelijk om effectieve bestrijdingsmaatregelen te nemen. Met deze middelen kunnen bestrijders ingehuurd worden en kunnen we extra materialen aanschaffen om verder te gaan met het bestrijden. Het is tijd dat het Rijk in actie komt, want het heeft lang genoeg geduurd”, besluit wethouder Steffens.