Graf gebroeders Boogaard nu 'historisch waardevol graf'

De laatste rustplaats van de broers wordt door dit besluit bijgeschreven op de lijst van graven van historische betekenis en bewaard voor de toekomst. De gemeente, die eigenaar van het graf is sinds begin 2022 de rechthebbende er afstand van heeft gedaan, zorgt daarvoor. 

Boerderij De Zorg 

De gebroeders Boogaard, Antheunius en Willem, zijn verzetshelden uit de Tweede Wereldoorlog. Zij hebben op hun boerderij in Nieuw-Vennep aan vele honderden onderduikers, (vooral) Joodse en niet-Joodse, onderdak verschaft. Zij hielden zich schuil in hooischuiven, gemetselde keldertjes, greppels en met kleden afgedekte droge sloten. De boerderij, De Zorg genoemd, aan de Rijnlanderweg (destijds Sloterweg geheten), staat op de monumentenlijst. 

Het verzet heeft in Haarlemmermeer in de oorlogsjaren 3500 onderduikers geholpen. Dat is een enorm getal, sowieso, maar zeker ook gelet op de toenmalige geringe bevolkingsdichtheid. 

Toespraak 

Het meest bijzondere onderduikadres in Haarlemmermeer is de boerderij van de familie Boogaard geweest. In samenwerking met het plaatselijk verzet heeft de familie Boogaard aan honderden mensen onderdak en bescherming geboden. Met gevaar voor eigen leven. Veel van de familieleden van de gebroeders Boogaard zijn als gevolg van deze verzetsdaden door de Duitsers omgebracht. In de toespraak, van onder anderen burgemeester Marianne Schuurmans, op 4 mei 2022 tijdens Dodenherdenking, was er, niet voor het eerst en ook niet voor het laatst, aandacht voor de familie Boogaard. De nu volgende passage is letterlijk overgenomen.

NSB-agenten 

“Niemand in Haarlemmermeer zal ooit vergeten hoe bijvoorbeeld de familie Boogaard honderden joden opving op haar boerderij.  Drie keer werd de boerderij overvallen, meestal door Nederlandse NSB-agenten. Zeker twee keer kwam de overval als gevolg van verraad. Twee keer ging het goed, de derde keer was fataal. Een van de onderduikers schoot een NSB’er neer en binnen een uur stonden honderden ‘Groenen’ uit Amsterdam met mitrailleurs en honden op het erf. Metje Boogaard verstopte zich met 22 kinderen in een grote schuur op het land, onder het kaf. Ome Willem Boogaard heeft met 20 kinderen in een sloot gestaan. Pas toen het donker was, durfde hij met de kinderen uit de sloot te komen en konden ze zich verstoppen in een hooiberg.”

Ontberingen  

“Uiteindelijk werden 34 mensen gevangen genomen en afgevoerd. Niemand van hen kwam terug. Ook de familie Boogaard bracht ongekend zware offers: Hannis en Theunis Boogaard overleden in respectievelijk Sachsenhausen en Oraniënburg. Pieter en Aagje Boogaard keerden terug, maar zouden nooit meer herstellen. Pieter overleed in 1944 aan de ontberingen van het kamp.” 

Wat de familie Boogaard deed, maar ook de families Breijer, Dekker, Van Stam en De Clercq en vele anderen, getuigt van moed en een grenzeloze gemeenschapszin. Dankzij hen overleefden velen de Tweede Wereldoorlog.”

Yad Vashem medaille 

In 1981 ontvingen de broers Theunis en Willem de Yad Vashem Medaille van de Israëlische regering, als dank voor hun inzet. Dat is de hoogste onderscheiding van Israël voor niet-Joden die hun leven riskeren om Joden te redden. De gebroeders Boogaard gelden dan ook als ware verzetshelden.

Burgemeester en wethouders vinden het belangrijk dat fysieke en zichtbare elementen van het verhaal van de twee broers, dat een belangrijk hoofdstuk is van de geschiedenis van Haarlemmermeer, behouden blijven. Als “lieux de mémoire”. Nu het graf van de gebroeders Boogaard is aangewezen als historisch graf is het dan ook beschermd tegen ruiming waardoor het als fysieke en waardevolle herinnering aan het verleden blijft bestaan, zeggen burgemeester en wethouders in hun overwegingen. 

Maar de aanwijzing is ook bedoeld als eerbetoon aan Theunis en Willem Boogaard en hun rol in de geschiedenis van Haarlemmermeer.