Rechtszaakles YouChoose bij Hoofdvaart College net echt

Ze heeft alleen spijt vanwege de gevolgen voor haarzelf, niet over de daad”, krijgt ze te horen. Sara wil zich verweren maar de rechter wijst haar op haar plek. Ze heeft het laatste woord al gehad tijdens de zitting. “Jij bent hier nu eigenlijk niet meer, dit is ná de zitting”, zegt de rechter. 

Muisstil 

Het is een veelzeggend moment tijdens de rechtszaakles op het Hoofdvaart College. Zo’n anderhalf uur lang is het muisstil in het afgeladen lokaal. Wat er tijdens de zitting is besproken, is echt bij hen binnengekomen. En dat is precies de bedoeling van deze speciale les in het kader van de YouChoose campagne die de gemeente Haarlemmermeer samen met maatschappelijke partners voert: jongeren confronteren met de gevolgen van een mes op zak of drugs gebruiken en dealen. En ze vervolgens helpen een aanmoedigen om de juiste keuzes te maken.

Echt 

Om het allemaal zo écht mogelijk te laten lijken, doen wel een échte kinderrechter, een echte officier van justitie en echte advocaten mee. Er zijn ook echte toga’s. En politieman Johan Dubbeldam, die moet komen getuigen, is ook echt. Net als de verslaggever van Radio 1. En de zaak die wordt nagespeeld komt ook niet uit een of andere duim. Dat allemaal bij elkaar opgeteld maakt de rechtszaaksles aangrijpend. 

Getackeld 

Wat is er gebeurd? Sara is tijdens een voetbalwedstrijd getackeld door Justin. Na de wedstrijd is zij verhaal gaan halen. De twee treffen elkaar op de gang naar de kleedkamers. Er wordt geschreeuwd en gescholden en Sara, die zich bedreigd voelt door de ver boven haar uitstekende Justin, heeft met het mes dat zij op zak heeft, op hem ingestoken. De gevolgen voor Justin zijn dat hij zijn hand nooit meer goed kan gebruiken en dat hij verder mank door het leven moet, want hij is ook in zijn zij geraakt. 

Onnodig hard 

Sara maakt duidelijk dat de tackle echt onnodig hard was. Maar een tackle hoort toch bij voetbal, vraagt de rechter retorisch. Maar deze deed echt pijn en veroorzaakte blauwe plekken, zegt het meisje. De scheidsrechter zag er geen geel in en dat maakte haar nog bozer. Dat haar team dat van Justin met 3-0 versloeg deed daar niets aan af. Ze wilde per se verhaal halen. Justin is geen onbekende voor haar. Hij hoort bij een groepje jongens dat haar al jaren pest. Ze is al eens door hem aangevallen waarbij ze een blauw oog is geslagen. 

Tot een goed gesprek bij de kleedkamers komt het in het geheel niet. Sara krijgt te horen dat ze een kankerhoer is. Ook komt Justin dicht bij haar staan, buigt zich voorover en lijkt haar te willen slaan. Dat is het moment waarop Sara’s mes tevoorschijn komt. 

Justin is sinds het incident beperkt in zijn doen en laten, zegt zijn advocaat. Hij heeft een gigantisch litteken opgelopen. Vergeten zal hij de gebeurtenissen nooit meer. Hij gaat sindsdien angstig over straat. Voetballen kan hij niet meer. Extra ingewikkeld is dat beiden elkaar dagelijks op school tegenkomen. Justin wil een schadevergoeding. Tweeduizend euro materiële schade zoals kleding, medische kosten en reiskosten en nog eens negen mille immateriële schade. 

Geen doodslag, wel zware mishandeling 

De officier van justitie wil Sara geen poging tot doodslag ten laste leggen. Wel zware mishandeling. Dat Sara zich bedreigd heeft gevoeld, zegt hem niet zo veel. Ze had zich gewoon kunnen omdraaien en weglopen. Ze heeft een groot risico genomen met dat mes in haar zak. Met een mes los je niets op, zegt hij. Hij wil niet dat het meisje in de gevangenis terechtkomt maar wel dat ze een straf krijgt. Ze moet het wel voelen. Hij eist 100 uur taakstraf. De materiële schade houdt hij op 2.000 euro en hij zet de teller op 5.000 euro voor de immateriële schade. 

Emoties 

De advocaat van Sara pleit voor een volledig voorwaardelijke straf. Ze wijst erop dat Sara zich echt bedreigd voelde, al vaak door Justin is gepest en dat het meisje nog nooit in aanraking is geweest met politie of justitie. Sara’s probleem is dat ze haar emoties niet altijd even goed de baas is maar dat zou wel eens kunnen komen door het gepest van Justin en zijn vrienden. 

Sara hoeft van de rechter ook niet naar de jeugdgevangenis. Ze krijgt een leerwerkstraf van 40 uur en een werkstraf van 60 uur. De leerwerkstraf is vooral bedoeld om de “zelfregulering van haar emoties” te verbeteren. Verder kent de rechter de vordering van 2.000 voor materiële schade toe. De immateriële schade brengt ze terug naar 2.000 euro. 

Streng 

“Niet te geloven dit. Van negen naar vijf naar twee mille en niet eens celstraf”, zeggen twee leerlingen in de zaal. Ze twijfelen eraan of het Sara echt wel spijt wat ze heeft gedaan. De rechter vindt de jongens “streng”. Maar ze blijven erbij: Sara komt gemakkelijk weg. Daar denkt Sara zelf dus heel anders over.   

YouChoose campagne 

De rechtszaak op het Hoofdvaart college was nog maar een voorproefje. In november gaat YouChoose langs verschillende middelbare scholen in Haarlemmermeer. Ze brengen niet alleen het Mobiel Media lab van de politie mee, maar ook een gloednieuwe VR-film, een crimescene, én een nieuwe rechtszaak over de gevolgen van drugs dealen. Het doel is jongeren te confronteren met de gevolgen van druggebruik en dealen. En ze vervolgens te helpen en aan te moedigen om de juiste keuzes te maken. Ook blijft bewustwording en aandacht voor de gevolgen van het dragen van een mes op zak onderdeel van de campagne.

Wil je meer weten over de campagne? En over alle andere activiteiten die YouChoose organiseert? Check de website: https://www.youchoose.nl/haarlemmermeer