'Het is een hele puzzel'

Wendy van Vliet is een ‘oude bekende’ bij de gemeente Haarlemmermeer, waar ze tot 2019 werkte. “Eén van mijn taken was om het onderwijs beter aan te laten sluiten bij de vragen van de arbeidsmarkt. Daarna heb ik internationale scholen opgezet en nu ben ik als zelfstandige onder andere projectmanager voedselverspilling bij de provincie Zuid-Holland. Voor de gemeente Amstelveen ben ik bezig om een programma op te zetten voor primair onderwijs voor Oekraïense kinderen, voor na de zomervakantie. Via mijn Haarlemmermeerse netwerk ben ik gevraagd om me ook in Haarlemmermeer hiervoor in te zetten, wat ik belangrijk vind om te doen.” 

Uitdaging  

Het oppakken van onderwijs voor Oekraïense kinderen is lastig, maar niet onmogelijk. “In het onderwijs is een personeelstekort. Voor taalonderwijs is behoefte aan meer leerkrachten voor taalverwerving voor nieuwkomers. Dat is gespecialiseerd onderwijs. Deze uitdaging geldt voor alle gemeenten, dus ook voor Haarlemmermeer. Iedereen vist in dezelfde personeelsvijver.” 

Lightversie  

Wendy legt uit: “We zoeken een opbouw in fases. Eerst proberen we op korte termijn, halverwege mei, een lightversie van onderwijs te kunnen bieden in combinatie met opvang. De Oekraïense leerlingen volgen tot eind mei een online lesprogramma vanuit Oekraïne. We kunnen eigenlijk pas van start als ze daarmee klaar zijn. Voor de kleintjes is er kinderopvang, voor de grotere kinderen een combinatie van onderwijs en ‘naschoolse’ activiteiten, waarbij we zoeken naar een dagstructuur met onderdelen als sport en spel, kunst en cultuur. En de Nederlandse taalles is natuurlijk een belangrijke component, maar dat geldt ook voor Engels en Oekraïens. Deze lightversie zetten we op tot in ieder geval september. Hiervoor hebben we docenten en vrijwilligers nodig.” 

Vastigheid 

De lightversie is het begin. “Het is de bedoeling om deze lightversie na 1 september uit te breiden. Het is belangrijk dat kinderen op een goede manier naar het reguliere onderwijs door kunnen stromen, via het taalonderwijs. De druk ligt dus nog even op de taalklas. Samen met schoolbesturen en samenwerkingsverbanden kijken we hoe we langzaamaan meer vastigheid kunnen bieden. Het meest ideale plaatje is om te komen tot gemengde taalklassen, waar kinderen met verschillende achtergronden uit verschillende landen samen de taal leren. Deze wens is bekend, maar waarschijnlijk starten we met een taalklas met voornamelijk Oekraïense kinderen.”  

Vallen en opstaan

Net als alle andere kinderen die uit het buitenland komen, gaat het integreren met vallen en opstaan en met handen en voeten. Wendy: “Kinderen spreken gelukkig niet alleen met woorden, ook met symbolen. Docenten vinden lesgeven aan kinderen die een totaal andere taal spreken dan Nederlands soms spannend. Maar we leven al in een multiculturele samenleving, ook in Haarlemmermeer. De docenten zijn echt stevig genoeg om de kinderen een warm welkom te geven.” 

Toekomst

Op dit moment is het nog niet duidelijk waar de vluchtelingen straks naar toe gaan. Waar gaan ze zich vestigen? Kunnen ze terug naar Oekraïne en zo ja wanneer. Wendy: “De Oekraïense gemeenschap in Haarlemmermeer zal nu nog wel groeien, maar het is niet bekend hoe het over een jaar is. Hopelijk zitten de kinderen dan beter in hun vel, want er is wel sprake van trauma’s die ze moeten verwerken. Dat geldt overigens ook voor de ouders. Daarom is een dagstructuur heel belangrijk. Vergeet niet dat alles voor hen in een keer anders is geworden. We moeten daarom enigszins met hen meebewegen. En een programma faciliteren dat goed aansluit bij hun behoefte. We gaan een enquête naar de ouders sturen met vragen over het onderwijs; wat wil je voor je kind? In welke groep zit hij of zij? Als we meer kennis hebben over de doelgroep, kunnen we een beter programma opstellen. Dat doen we niet alleen. Andere partners zoals het Cultuurgebouw en Team Sportservice zijn ook aan de slag met een cultuurprogramma, cultuureducatie en een sport- en spelprogramma.”

Verschil

Er is wel verschil tussen het Nederlandse onderwijssysteem en dat van Oekraïne. Wendy: “In Oekraïne is nu een verschuiving in gang gezet naar de ‘New Ukrainian School’, een nieuw onderwijsbeleid. Oude elementen in het lesprogramma worden vervangen door nieuwe. Er wordt gewerkt aan een lesprogramma dat meer bij het land past, waarbij aandacht is voor de gebruiken en het in standhouden van de taal.”

Kinderopvang 

Stichting Kinderopvang Haarlemmermeer heeft een deel van de begane grond ingericht met speelgoed, spel- en ontwikkelmaterialen, fietsen en steps. Wendy van Vliet: “Daar lopen nu al kinderen naar binnen om te spelen. De echte kinderopvang kan echter pas starten als er een locatiecoördinator is, een vast aanspreekpunt. We willen kijken of we moeder en kind samen kunnen opvangen. Kinderen van 4 en 5 jaar krijgen in Oekraïne nog geen onderwijs, die kunnen hier dan terecht. Voor deze kinderen wil ik een vorm van kleuteronderwijs organiseren met leuke spelactiviteiten. Ook hier is, net als bij het onderwijs, een belangrijke factor het vervoer. Dat moeten we goed regelen.” 

Vangnet  

Vanuit verschillende organisaties is een sociaal vangnet opgezet. Hieraan dragen bijvoorbeeld MeerWaarde, VluchtelingenWerk, HVO-Querido en Maatvast bij. Zij staan mensen te woord en ondersteunen bij het organiseren van activiteiten voor kinderen, helpen bij het aanleggen van voorraden luiers en verzorgingsspullen voor kinderen. “Dat is een pluim waard.” 

Puzzel 

Wendy vergelijkt het project met een puzzel. “We sorteren de stukjes, leggen ze op kleur en daarna gaan we de puzzel leggen. We hebben te maken met voortschrijdend inzicht en we nemen de kennis uit Amstelveen mee. Zo hoeven we het wiel niet opnieuw uit te vinden. Maar op dit moment is het wiel nog een bouwpakket. Ik heb er alle vertrouwen in dat het goedkomt. Daarnaast doen we ons best om iedereen geïnformeerd te houden, vooral de mensen in de hotels.”