‘Duurzaamheid moet voor iedereen bereikbaar zijn’
Wethouder Charlotte van der Meij (Klimaat en Energietransitie) en Karen Meinhardt, directeur van NMCX (het lokale kenniscentrum voor duurzaamheid) werken dagelijks aan hetzelfde doel: de gemeente groener maken en langer te laten bestaan. In de aanloop naar de Klimaatweek (10 tot 16 november) gingen Van der Meij en Meinhardt met elkaar in gesprek. Wat is er nodig om Haarlemmermeer duurzamer te maken?
De Klimaatweek staat voor de deur. Wat willen jullie dat inwoners vooral voelen of begrijpen in een tijd waarin het stroomnet overvol raakt en duurzame plannen soms vertragen?
Charlotte van der Meij: “Ik hoop vooral dat inwoners niet ontmoedigd raken. Alle kleine – en natuurlijk ook grote – beetjes helpen. Er is duidelijk sturing nodig van de Rijksoverheid, maar onze inwoners kunnen zelf ook al veel doen op het gebied van duurzaamheid, én hulp krijgen waar ze vragen hebben of er even niet uitkomen. Het Energieloket helpt bijvoorbeeld met informatie over subsidies,
betrouwbare bedrijven en praktische maatregelen.”
Karen Meinhardt: “Wat mij betreft kan iedereen bijdragen aan een meer leefbare wereld. Veel grondstoffen zijn schaars, en dat dwingt ons tot andere keuzes. We zien dat mensen steeds bewuster omgaan met spullen en energie. Iedereen kan op zijn eigen manier iets doen – groot of klein – en samen maken we zo een positief verschil.”
De gemeente en NMCX trekken samen op in de energietransitie. Waar merken jullie dat beleid en praktijk elkaar versterken – en waar botst het nog?
Charlotte van der Meij: “Eerlijk gezegd denk ik dat ons gemeentelijk beleid de praktijk van NMCX vooral versterkt. Het probleem is wel dat er altijd een prijskaartje aan hangt. Ik zou als wethouder Klimaat & Energietransitie graag onbeperkte middelen hebben om NMCX te kunnen financieren en inwoners nog meer te ondersteunen. De realiteit is, zeker met het afgelopen kabinet, helaas anders.”
Karen Meinhardt: “Vanuit NMCX zien we dat beleid soms te abstract blijft. Inwoners hebben behoefte aan duidelijkheid en handelingsperspectief. Wij proberen steeds de vertaalslag te maken naar wat het concreet voor hen betekent: in hun huis, in hun straat.
Daar ligt de kracht van onze samenwerking – in de dialoog tussen beleid en praktijk.”
Er wordt vaak gezegd dat inwoners meer moeten doen. Maar vraagt de situatie van nu niet juist iets van bestuurders en instanties: lef, keuzes, duidelijkheid?
Karen Meinhardt: “Verduurzaming kan niet enkel bij de inwoners worden gelegd. We hebben overheden nodig. Onze verantwoordelijkheid is inwoners goed informeren over wat van hen wordt verwacht, welke opties ze hebben. Iedereen moet over: mensen met hoge inkomens en mensen met lage inkomens.”
Charlotte van der Meij: “Ik ben het met die stelling eens, vooral wat betreft keuzes en duidelijkheid. Daarbij heb ik als bestuurder wel de hulp nodig van het rijk. Inwoners willen verduurzamen, maar raken verward door zwalkend beleid. Ik zal er alles aan doen om op lokaal niveau koers te houden.”
Wethouder Charlotte van der Meij en Karen Meinhardt, directeur van NMCX, met de klimaatweek-vlag. Foto: Gemeente Haarlemmermeer
Kunnen jullie een concreet voorbeeld noemen van iets dat ondanks de knelpunten wél gelukt is – iets dat laat zien dat de energietransitie kán werken op lokaal niveau?
Charlotte van der Meij: “We hebben in deze collegeperiode een lening opgezet waarmee inwoners tegen een lage rente hun woning kunnen verduurzamen. Daar ben ik enorm trots op, en er wordt goed gebruik van gemaakt. Met deze goedkope lening kunnen we een groep helpen die anders misschien net buiten de boot valt.”
Karen Meinhardt: “Wij hebben een netwerk van vrijwillige energiecoaches opgezet die bewoners thuis helpen met advies. Inwoners met een kleine beurs krijgen gratis advies aan huis, gericht op kleine maatregelen. De coaches van de energiebank voeren deze zogenoemde fixacties uit. Denk aan radiator folie, ledlampen en tochtstrippen. Zij geven inzicht in wat er kan, welke stappen en besparingen mogelijk zijn. Zo bouwen we samen aan bewustwording én vertrouwen.”
Hoe zorgt u ervoor dat duurzaamheid geen technisch of elitair gesprek wordt, maar iets wat leeft in buurten en scholen?
Charlotte van der Meij: “Het is soms technisch, maar daarom is het zo goed dat we de expertise van NMCX en het Energieloket kunnen gebruiken. Zij maken ingewikkelde thema’s begrijpelijk en bereikbaar.”
Karen Meinhardt: “We gaan letterlijk naar de mensen toe: met ons rijdend Energieloket, onze energiefiets en lessen op scholen. We betrekken kinderen via het Junior Energiecoach-programma. Zo brengen we kennis én enthousiasme de wijk in.”
Niet iedereen kan investeren in panelen of isolatie. Hoe eerlijk is de energietransitie eigenlijk?
Charlotte van der Meij: “Niet iedereen heeft dezelfde kansen, dat klopt. Maar er zijn veel subsidies en via het Energieloket helpen we inwoners om die te vinden. Duurzaamheid moet voor iedereen bereikbaar zijn.”
Karen Meinhardt: “De Rijksoverheid biedt inmiddels regelingen waardoor verduurzamen ook met een kleinere portemonnee mogelijk is. Het blijft belangrijk dat gemeenten die mogelijkheden actief onder de aandacht brengen.”
In de aanloop naar de Klimaatweek maken wethouder Charlotte van der Meij en Karen Meinhardt, directeur van NMCX de balans op.
Als we elkaar over vijf jaar opnieuw spreken, wat hopen jullie dan dat Haarlemmermeer heeft bereikt – niet alleen op papier, maar in het dagelijks leven van inwoners?
Charlotte van der Meij: “Ik hoop dat we dan een duidelijke beweging zien in de warmtetransitie – met de start van een warmtenet en veel meer gasloze woningen.”
Karen Meinhardt: “Ik hoop op een groene, gezonde leefomgeving waarin mensen zich verbonden voelen met elkaar én met hun buurt. Elke stap vooruit telt, zolang we blijven bewegen.”
De gesprekken tijdens de Klimaatweek zullen niet alle antwoorden opleveren. Maar dat is ook niet het doel. Het gaat erom dat Haarlemmermeer blijft bewegen, zeggen wethouder Charlotte van der Meij en NMCX-directeur Karen Meinhardt. "De transitie is geen sprint," zegt de wethouder. “Het is een estafette. En we hebben iedereen nodig die het stokje durft aan te nemen.” "Zolang we elkaar blijven opzoeken, blijven luisteren en leren”, vult de directeur aan, “kunnen we samen meer dan we denken. Daar begint verandering.”