Een groot deel van de nieuwbouwwoningen van Eigen Haard zijn zogenoemde NOM: nul-op-de-meter. Marnix: ‘Maar eerlijk gezegd vind ik dat een ongelukkige term. Het wekt verwachtingen die niet altijd kloppen. Of de rekening aan het eind van het jaar daadwerkelijk op nul uitkomt, hangt namelijk ook sterk af van hoe bewoners ermee omgaan. Verder helpt het zwabberende beleid rond saldering en de invoering van terugleverkosten niet mee.’
Gedragsverandering en begeleiding
De alternatieven voor de klassieke gasketel vragen zowel van Eigen Haard als van de gebruikers aanpassing. Vloerverwarming, warmtepompen en ventilatiesystemen vragen meer aandacht: nieuwe techniek vraagt om ander gedrag. Marnix: ‘Je kunt niet meer simpelweg de thermostaat omlaag draaien als je weggaat. En ramen openzetten? Dat kan, maar niet te vaak. Dan raakt het ventilatiesysteem uit balans en gaan de energiekosten juist omhoog.’
Dat vraagt om duidelijke begeleiding. Marnix: ‘We merkten al snel dat het niet werkt om alleen bij de oplevering instructies te geven. Daarom zetten we vanuit Eigen Haard wijkbeheerders in die ook later nog langsgaan om vragen te beantwoorden of systemen uit te leggen.’
Leren in de praktijk
De energietransitie is dan ook geen rechte weg, maar een leerproces. Marnix: ‘Soms blijken installaties in de praktijk gevoeliger dan verwacht. Bijvoorbeeld ventilatiefilters die veel vaker vervangen moeten worden. Zulke dingen ontdek je pas gaandeweg. Er komt een moment dat deze manier van wonen de norm wordt. Vroeger wilden mensen liever een paard dan een auto, omdat dat vertrouwd was. Zo moeten we nu ook wennen aan een andere manier van wonen en energie gebruiken.’
Uitdagingen
Volgens Marnix is een belangrijk leerpunt dat techniek alleen niet genoeg is: ‘Je kunt op papier van alles oplossen, maar in de praktijk zijn gebruiksgemak, inconsistent overheidsbeleid en netcongestie stevige uitdagingen.’ Hij pleit dan ook voor meer realisme en openheid over de zoektocht waar ook woningcorporaties in zitten. Marnix: ‘Er zijn mensen die schrikken als hun energierekening toch nog hoog uitvalt, terwijl ze in een energiezuinige woning wonen. Maar dan vergeet men vaak dat de energieprijzen ook stijgen. De verwachtingen zijn hoog maar in de energietransitie is verandering de enige constante. Je maakt keuzes op basis van de kennis van dat moment. Of we vandaag weer voor NOM zouden kiezen? Misschien niet.’