Haarlemmermeermuseum De Cruquius toont: energietransitie is van alle tijden
Hoe breng je een indrukwekkend historisch verhaal samen met actuele thema’s als duurzaamheid en energietransitie? Bij Haarlemmermeermuseum De Cruquius weten ze daar alles van. Directeur Elise van Melis, al 25 jaar aan het roer van het museum, vertelt hoe verleden en toekomst elkaar raken. Zowel in het verhaal dat het museum vertelt, als in de keuzes die het maakt.
Elise: ‘Het is onze opdracht om het erfgoed van Haarlemmermeer te beheren. Maar het gaat verder dan alleen beheer: het gaat om het vertellen van het bijzondere verhaal van Haarlemmermeer. De droogmaking van een binnenzee, het ontstaan van de polder. Dat is een grootse prestatie.’ Het museum bestaat dankzij een stichting met een kleine staf en een grote groep vrijwilligers: maar liefst 225 mensen zetten zich in voor behoud en presentatie van de collectie.
Geen nieuw begrip
Als we kijken naar het hart van het museum, het historische stoomgemaal, zien we dat de energietransitie bij dit museum geen nieuw begrip is. Elise: ‘Er is al eerder een overgang geweest van wind en turf naar stoom en kolen. Dat maakt het museum relevant en inspirerend. En het geeft vertrouwen: als we zulke grote veranderingen toen aankonden, kunnen we dat nu ook.’
Het gemaal is in 1933 stilgelegd vanwege de overstap naar efficiëntere energieopwekking. Om het verhaal tastbaar te houden, is de machine in het gemaal weer in beweging gebracht. Niet met stoom, maar met hydrauliek. Elise: ‘Onze vrijwilligers hebben dit zelf bedacht en gerealiseerd.’
Verduurzamen in de praktijk
Het nieuwgebouwde Cruquiuspaviljoen vormt een uitbreiding op het huidige museum, met ruimte voor interactieve tentoonstellingen, educatieve programma's en evenementen. In januari 2024 is de eerste paal geslagen en vanaf half april 2025 is de nieuwe tentoonstelling over het leven in de polder daar te bekijken. Het gebouw is volledig gasloos en uitgerust met zonnepanelen en een warmtepomp.
Ook op kleinere schaal maakt het museum duurzame keuzes. Materialen van oude tentoonstellingen worden hergebruikt, van sokkels tot vitrines. De tuin rondom het museum is ingericht met bij-vriendelijke bloemenmengsels en hergebruikte stoepstenen uit het gemeentelijk bouwdepot. Elise: ‘En zelfs kleine dingen als de grijze stopcontacten in het kantoorgebouw zijn hergebruikt. Het is een kwestie van mindset. Soms heb je het gevoel dat je op de grote lijnen geen invloed kan uitoefenen, in het klein kan je dat wel.’
Toekomstwensen
In de toekomst wil het museum verder verduurzamen. Elise: ‘We zijn nu bezig met het aanleggen van infraroodpanelen in het gemaal, mede mogelijk gemaakt door de coöperatieve windenergievereniging Meerwind. En natuurlijk willen we blijven ontwikkelen door steeds weer af te wegen wat zinvol is en hoe we het verhaal blijven vertellen, over vroeger én over nu.’
Zelf aan de slag
Benieuwd hoe je als ondernemer zelf aan de slag kan met het verduurzamen van je bedrijf? Dan kun je terecht bij het Energieloket voor bedrijven. Dit Energieloket geeft informatie en advies over energie besparen en opwekken, subsidies en andere duurzame maatregelen. Ook biedt het loket een gratis energiescan.
Of bent u geïnspireerd geraakt om zelf aan de slag te gaan met energie besparen of opwekken? Het Energieloket helpt u graag!