Schoolverzuim toegenomen, trots op verzuimaanpak blijft
Het verzuim in het schooljaar 2021-2022 is vergeleken met eerdere jaren toegenomen. Dat komt naar voren in het jaarverslag Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten. Toch is en blijft de gemeente trots op haar verzuimaanpak die gericht is op preventie, zorg en meekomen. Dat lijkt met elkaar in tegenspraak maar is dat niet als het verhaal achter de cijfers wordt meegewogen.
Coronacrisis
De toename van het schoolverzuim heeft veel te maken met de coronacrisis. Ook lijkt sprake van een landelijke ontwikkeling waarbij wel een voorbehoud moet worden gemaakt omdat de landelijke verzuimcijfers later, vermoedelijk in maart, worden gepubliceerd.
Leerplicht
De leerplicht geldt voor kinderen en jongeren van 5 tot 18 jaar. Zij moeten onderwijs volgen tot zij 18 jaar zijn of een zogenoemde startkwalificatie hebben behaald. Dit is een diploma van het hoger algemeen voortgezet onderwijs (havo) of voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (vwo) of het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) op minimaal niveau 2. In het schooljaar 2021-2022 gold de Leerplichtwet voor een kleine 25.000 inwoners van Haarlemmermeer.
Relatief, absoluut, luxe
Er zijn verschillende soorten schoolverzuim: relatief verzuim, ook wel spijbelen genoemd, absoluut verzuim, waarbij een leerplichtige niet is ingeschreven bij een school en luxe-verzuim, waarbij een leerplichtige zonder geldige reden niet aanwezig is in de les maar bijvoorbeeld op vakantie is buiten de reguliere schoolvakanties om.
Het relatief verzuim is de afgelopen drie schooljaren gestegen van 676 naar 654 naar 717 in 2021-2022.
Voor absoluut verzuim zijn de cijfers 139, 131 en 335. Deze forse stijging wordt veroorzaakt door de komst van een groep leerplichtige kinderen uit Oekraïne. Zij waren aanvankelijk niet ingeschreven. Vanaf mei 2022 is deze groep opgevangen in een tijdelijke onderwijsvoorziening.
Het luxeverzuim ging van 80 naar 18 naar 68. Het verzuim van jongeren tussen de 18 en 23 jaar, die niet meer leerplichtig zijn maar nog wel op school zitten, is gestegen en wel van 655 naar 692 naar 838.
In beeld
Bij de cijfers hoort de constatering uit het jaarverslag dat de scholen het verzuim in het schooljaar 2021-2022 goed in beeld hadden en dat in de twee schooljaren daarvóór het lastiger was, vooral gedurende lockdowns, onderscheid te maken tussen geoorloofd en ongeoorloofd verzuim. Verder is het ook zo dat scholen in die schooljaren coulanter omsprongen met hun verzuimbeleid.
De leerplichtambtenaren noemen als aandachtspunt de toename van complexe problemen die het verzuim veroorzaken. “Bij de leerlingen van 18 tot 23 jaar zien wij dat problemen met motivatie of een verkeerde studiekeuze veel voorkomende oorzaken van verzuim waren.”
De gemeente Haarlemmermeer is trots op de verzuimaanpak, gericht op preventie, zorg en meekomen. Foto: Shutterstock
Trots
Ze zijn net als onderwijswethouder Marjolein Steffens-van de Water trots op de Haarlemmermeerse verzuimaanpak. “Ongeoorloofd verzuim is een overtreding van de Leerplichtwet en strafbaar. In Haarlemmermeer is het handhavend optreden echter een uiterste middel”, zegt ze.
“Vanuit het Rijk wordt de focus verlegd van schoolverzuim naar schoolaanwezigheid en het recht op onderwijs. Wij stimuleren deze ontwikkeling”, aldus de onderwijswethouder.” Door de oorzaak van het schoolverzuim aan te pakken kan in veel gevallen worden voorkomen dat de leerling in een strafrechtelijke procedure belandt na een leerplichtovertreding.
Voor de toekomst blijft het terugdringen van het langdurig schoolverzuim een belangrijk speerpunt. Ook gaat er blijvend aandacht uit naar de ondersteuning van jongeren in kwetsbare posities en het (mentale) welzijn van jongeren.”