‘Op de kade zijn we vrienden, op het water niet’

Ben Ewals, die samen met Corien van den Ende het team begeleidt, is van huis uit architect. Als docent Ontwerp en Onderzoek (O&O) maakt hij de leerlingen enthousiast voor dit project. Ben: “Bij deze challenge gaan de leerlingen zelf aan de slag met het bouwen van de boot. Maar ze doen veel meer: ze moeten ook zelf de financien regelen door sponsoring, een electrisch systeem in elkaar zetten en natuurlijk de boot bouwen. Bij het Kaj Munk College is het een verticaal project. Dat betekent dat leerlingen van mavo, havo en vwo zich in kunnen schrijven. Het is absoluut een leerervaring. Niet alles gaat meteen goed. Vorig jaar hadden we twee teams waaronder een compleet meidenteam. Dit jaar viel de aanmelding een beetje tegen. We hebben twee mavoleerlingen en een van de havo. Van het vwo waren er meer aanmeldingen, maar die geef ik dan ook zelf les.” 

KajTanic

KajTanic bestaat uit Stan Hoejenbos, Eben Commandeur, Milan Sernee, Xara Nijpels, Raf de Groot, Tijs Offerman, Sofie Wijnen, Kirsten Hendriks en Lucas van Ooijen. Corien van den Ende is de begeleider die het dichtst bij het team staat. “We proberen zo min mogelijk begeleiding te geven, zodat de leerlingen het zelf doen. Bij vorige edities waren de teams te groot. Dan heb je altijd leerlingen die minder doen dan anderen. Dus hebben we gekozen voor minder leerlingen in het team zodat iedereen evenveel moet doen. De belangrijkste voorwaarde waar leerlingen aan moeten voldoen, is motivatie. Dit project kost veel inspanning en tijd.”
De teamleden van KajTanic beamen dat: “Het is een groot project. Er gaat meer tijd inzitten dan onze wekelijkse O&O-uren of Techniek en Toepassing (T&T) zoals het vak op mavo heet. Ook tijdens tussenuren, andere vrije uren en de vakantie, werken we aan de boot. Ook wel tijdens gewone lessen. Dan vragen we aan leraren of we uit de les mogen om aan de boot te bouwen. We mogen wel lessen missen, maar dat gaat altijd in overleg met de docenten. We houden goed bij welke lessen we kunnen missen.”

Zelf uitzoeken 

Tijdens natuurkunde krijgen de leerlingen les over zonne-energie, maar ze moeten voor dit project heel veel zelf uitzoeken. “In het begin van het project hebben we twee workshops gehad in Rotterdam. Zelf zoeken we veel op internet.” Ben vult aan: “Het is proefondervindelijk leren. Soms gaat iets goed, en soms niet. Zo kom je erachter wat werkt.”  

Motivatie 

Sinds 2018, met uitzondering van de coronatijd, varen teams van het Kaj Munk College mee met de Young Solar Challenge. Ben: “Na afloop, als alle races gevaren zijn, volgt een evaluatiegesprek waarin we alles doornemen. Natuurlijk houden we tussendoor ook de vinger aan de pols. De leerlingen krijgen een cijfer voor dit project voor het vak O en O of T en T. Leerlingen die eerder meededen aan het project blijven enthousiast. Bouwers van vorige boten staan altijd klaar om het nieuwe team te helpen met tips. Ze zouden ook nog wel graag mee willen bouwen, maar dat mag niet.”
Wat de school motiveert om steeds mee te doen? Ben: “Als leerlingen van school gaan en je vraagt wat ze geleerd hebben, wat ze het meest is bijgebleven, dan noemen deelnemers aan de Solar Challenge allemaal dit project. Wat ze daar geleerd hebben aan technische en sociale vaardigheden.”
Het team is het daarmee eens: “Je leert met andere mensen te werken, die anders denken dan jij gewend bent. Je werkt met leerlingen van andere niveaus. Daar leert iedereen van. Als je elkaar beter begrijpt, kan je beter samenwerken.” 

Keuring en race 

Voor de eerste race in Den Helder is er een strenge keuring voor de boot tewater gaat. Ben: “Er wordt goed gekeken naar veiligheid, gecontroleerd op de noodstop. De leerlingen zijn een hele tijd bezig geweest met de boot. Dan is het een enorme voldoening als deze is goedgekeurd en blijft drijven. De boot kwam soepel door de keuring, deed het prima tijdens het testvaren. De motor werkte en de bochten gingen goed. ”
Na deze eerste race moest er nog wel iets aan de boot worden aangepast. Er bleek een lek in de boot te zitten, dus het electrische systeem moest omhoog om droog te blijven. De accu’s moesten naar achteren geplaatst om daar meer gewicht te krijgen. Team KajTanic: “De race was niet een supergroot succes. Het was een vrij lange race. Na zeven van de acht rondjes deed de boot het niet meer. Jop, oud-leerling en solardeelnemer, kwam erachter dat de zonnepanelen niet goed aangesloten waren. Dus dat hebben we moeten repareren. Tijdens de sprint ging het goed, alleen trok Milan per ongeluk aan het dodemanskoord. Maar binnen no-time had hij de motor weer gestart. We zijn vol gas gaan varen en werden toch nog tiende. We hadden kunnen winnen. Die gedachte nemen we mee naar de volgende race.”

Lekker bouwen 

De solarvaarders van Kaj Munk hebben veel mooie momenten beleefd tijdens dit proces. “Het bouwen van de boot, mensen ontmoeten en praten met de andere groepen, het varen. Je leert samenwerken en doorzetten en je maakt veel nieuwe contacten. Op de kant zijn we allemaal vrienden, maar eenmaal op het water is iedereen je vijand. Tot na de race. We hebben ook veel geleerd op het gebied van electra, het werken met hout, het lamineren van de boot. We moesten ook zelf voor sponsoring zorgen om het project te betalen. Daarvoor hebben we veel mensen en bedrijven gebeld. Voor spullen en geld. We hebben 6000 euro opghaald. We denken nu ook wel meer na over duurzame energie. Aan sommige dingen zitten wel nadelen, maar deze boten kunnen de toekomst zijn. Onze boot bijvoorbeeld, laadt heel snel op. Dat komt door onze zonnepanelen. Als je ze niet op de zon oplaadt, moet er wel groene energie zijn. Er wordt nu ook nog steeds niet-groene energie opgewekt. Op de camping hebben we onze accu’s opgeladen met een dieselgenerator. Dat is dan niet goed. Dat is een verbeterpunt voor de duurzaamheid. Na afloop moeten we ook kijken wat we met de boot doen. Delen ervan hergebruiken. Van een vorige boot van het Kaj Munk College is een boekenkast gemaakt.”  

Bijzonder team

Ben Ewals vindt dit een bijzonder team waar hij van geniet. “Zij moeten nog wel leren om elkaar complimenten te geven. Als de spanning hoog oploopt, valt dat niet mee. Of het ultieme doel voor de school is om ooit de Young Solar Challenge te winnen? Voor de leerlingen wel. Voor de school zou het leuk zijn om zo’n succeservaring te hebben. Maar omdat de Challenge ontstaan is in Friesland, is daar heel veel kennis en ervaring. Dat is een heel ander niveau, daar zijn wij nog niet, maar wie weet…”

Meer informatie over nieuwe energie is te vinden op de website.