Hechte band door mantelzorg
Bij mantelzorg denk je niet zo snel aan jongeren. Toch zijn er, ook in Haarlemmermeer, veel jongeren die een zorgtaak op zich nemen. Deze jonge mantelzorgers zorgen thuis voor een naaste die langdurige ziek, gehandicapt, verslaafd, in de war of depressief is. Anouk uit Hoofddorp is 17 jaar en zij is zo’n jonge mantelzorger. Zij zorgt voor haar broertje.
Anouk zit op het Nova College in Hoofddorp in het tweede jaar van de opleiding interieur adviseur. “Ik zorg, samen met mijn ouders, opa en oma, voor mijn grote kleine broertje. Hij is 14 jaar, dus jonger dan ik, maar hij is heel groot. Hij heeft autisme. Vaak zien mensen autisme niet als iets waar mantelzorg voor nodig is. Dat merk ik wel. Hij is heel normaal, maar raakt snel overprikkeld en dan weet hij niet wat hij met zichzelf aan moet of hoe hij hulp moet vragen. Dan help ik hem, laat ik hem zijn verhaal vertellen en luister naar hem.”
Zorg
Anouk zorgt eigenlijk sinds zijn geboorte voor haar broer. “In groep 3 ging mijn broer naar het speciaal onderwijs. Toen werden ook de onderzoeken gestart waaruit naar voren kwam dat hij autisme heeft. Er werd gekeken hoe we hem het beste kunnen helpen. Dat alles krijg je als tienjarige wel mee. Het was in huis af en toe een beetje een chaos. Dat gaat niet langs je heen.”
Anouk legt uit hoe de zorg eruitziet. “Het is niet heel veel fysieke zorg. Het is meer een soort mentale steun die ik geef. Ik ben de zus bij wie hij altijd terecht kan, mocht hij dat willen. Het is moeilijk uit te leggen. Ik zorg als het nodig is. Soms zie ik dat hij hulp nodig heeft en die geef ik dan. Soms krijg ik de vraag om te helpen, van mijn ouders of van mijn broer zelf.”
De tijd die Anouk aan de zorg besteedt, wisselt heel erg. “Het hangt ervan af. Omdat hij mijn broertje is, spendeer je sowieso tijd met elkaar. We hebben juist een heel gewone broer-zus relatie. Dat is zeker gegroeid sinds corona, toen we thuis kwamen te zitten. Toen hadden we niemand anders. We mochten niet naar vrienden en we waren op elkaar aangewezen. We zijn best hecht. Als ik verhalen hoor van mensen om me heen denk ik: ‘ik heb het goed getroffen’.”
Ook in Haarlemmermeer zijn jongeren die voor een naaste zorgen. Foto: Shutterstock
Jong zijn
Anouk vindt dat ze als jonge mantelzorger wel echt jong kan zijn. Toch nuanceert ze die opmerking: “Aan de ene kant kan ik gewoon jong zijn. Aan de andere kant heb ik wel het idee dat ik een stapje voor ben op mijn leeftijdgenoten. Het voelt alsof ik volwassener ben, dat ik meer meedenk en meer kan invoelen. Op school ben ik de jongste van de groep, maar toch ook een beetje het moedertje. Het zorgen voor mijn broertje heeft mij sneller volwassen gemaakt, waardoor ik meer dan mijn leeftijdgenoten zie wat anderen nodig hebben.”
Tijd voor zorg en afleiding
Als er een drukke en hectische week op school is, heeft Anouk weinig tijd voor andere dingen. “Dat is niet uniek voor mij, dat geldt ook voor mensen die niet zorgen. In een gewone schoolweek houd ik tijd over. Dan ga ik graag skeeleren met mijn beste vriendin en elke vrijdagavond heb ik paardrijles. Dat geeft lekker afleiding.”
De zorgtaken zorgen bij Anouk soms ook voor druk. “Wij zijn close met onze opa en oma. Mijn broertje gaat daar vaak naar toe, dan kan hij met hen kletsen. Dat scheelt voor mij, want dan weet ik dat hij niet van mij afhankelijk is. Hij kan natuurlijk ook voor hulp naar mijn ouders. Dan kan ik zeggen: ‘Nu ben ik even met school bezig. Morgen ben ik er weer voor jou. Dat geeft hem duidelijkheid.”
Uitlaatklep
Anouk komt veel bij haar opa en oma, met wie ze kan praten. “Maar praten over gevoelens vind ik heel moeilijk. Dan doe ik liever dingen waardoor ik er niet aan denk. Dan zoek ik afleiding, zoals skeeleren en paardrijden. En ik knoop graag dingen van bolletjes wol zoals wandhangertjes. Met een muziekje erbij heb ik dan de afleiding die ik zoek. Ook vind ik het lastig om met leeftijdgenoten te praten. Zij weten niet wat ik doormaak omdat zij de ervaring van het zorgen niet hebben. Ik zit sinds ongeveer 2018 bij Mantelzorg en Meer. Daar heb ik ook mijn beste vriendin leren kennen. Wij doen vooral leuke dingen, samenzijn. We praten dan niet over de zorg. Ik kom meer tot rust als ik er niet over praat maar kan opgaan in de afleiding. Vrienden en kennissen ondersteunen mij ook. Door te laten weten dat ik altijd bij hen terecht kan.”
Voldoening
Het zorgen voor haar broertje geeft Anouk ook voldoening. “De band die we met elkaar hebben, die was misschien niet zo hecht als hij geen autisme zou hebben. Het is heel vet: ik zie hem groeien, volwassener worden en vooruitgaan. Hij komt nu zelf naar mij en mijn ouders om om hulp te vragen. Hij begint zichzelf beter te snappen.”
Wat ze andere jonge mantelzorgers zou willen meegeven? “Mijn advies aan andere jongeren: zoek iemand waarmee je kan praten of bij wie je afleiding kan vinden. Als je ergens mee zit, uit het dan, blijf er niet mee rondlopen want dan wordt het alleen maar erger.”
Mantelzorg en Meer
“Vanuit Mantelzorg en Meer krijgen we ondersteuning en begeleiding. We hebben een groepsapp voor jonge mantelzorgers. Als er iets is of je wil iets kwijt of je zoekt gezelligheid, dan appen we met elkaar. Gezellig kletsen met z’n allen. Er worden ook activiteiten voor ons georganiseerd rond de Dag van de Mantelzorger. Dat is dit jaar op 10 november. We gaan naar de film of uit eten. We hebben ook een keer sportdag gehad. Sporten in de stromende regen. Dat was leuk. Binnenkort gaan we pizza’s bakken en bijkletsen.”
Inwoners van Haarlemmermeer die zelf ook intensief zorgen voor een naaste, kunnen hulp en ondersteuning krijgen vanuit Mantelzorg & Meer.