Radio Herrijzend Nederland

Haarlemmermeers tintje aan Radio Herrijzend Nederland

04 mei 2021
Geschiedenis

Over de oorlog in Haarlemmermeer is al veel bekend. Toch duiken er soms pareltjes van verhalen op met een Haarlemmermeers tintje. Het verhaal van de man die de zender van Radio Herrijzend Nederland in Eindhoven bouwde is er zo een. Wie was deze Cor Gehrels? En wat was zijn link met Haarlemmermeer? Zijn kleindochter, Kirsten Post, begon een zoektocht naar haar grootvader. Zij deelde haar bevindingen met InforMeer.

Haarlemmermeer

Cor Gehrels is op 20 juni 1906 geboren op de IJweg in Hoofddorp. De interesse voor de zendapparatuur zat er al vroeg in. In de jaren ’20 van de vorige eeuw was Gehrels al illegaal met zendapparatuur bezig. Radio was zijn grote passie. Niet verwonderlijk dat hij de opleiding tot Marconist 1e klasse bij Radio Holland in Amsterdam volgde. De keuze om te gaan varen was ook logisch. In 1929 trouwde Cor Gehrels met zijn grote liefde Grie de With, ook geboren op de IJweg, en stopte hij met varen. Het werd verhuizen want hij kreeg een baan bij Philips in Eindhoven. Cor en Grie kregen acht kinderen.

Cor Gehrels op zijn zolder in Eindhoven bezig met zijn radiozender. Foto beschikbaar gesteld door Kirsten Post.

Radiozendamateur

De kennis van Cor over radio en zenders was heel groot. Met betrekkelijk eenvoudige apparatuur voerde hij al in 1930 verschillende succesvolle experimenten uit. Zijn vrouw Grie maakte hem zelfs ’s nachts wakker als het tijd was om achter zijn zendaparatuur te gaan zitten.

Oorlog

Cor Gehrels zag de oorlog al vroeg aankomen. Dat blijkt uit de plakboeken met krantenknipsels die hij vanaf 1938 heeft verzameld. Toen de oorlog uitbrak en Nederland zich overgaf vervulde hem dat met boosheid en teleurstelling. Hij ging in verzet. Dat bestond uit een fonds voor achtergebleven gezinnen, hulp aan piloten en aan Joodse onderduikers. Via de pilotenlijn zijn zo’n 230 piloten gered.

Zendinstallaties

Met zijn achtergrond hield Cor zich in het verzet ook bezig met radioverbindingen. Hij verstrekte veel zendmateriaal bestemd voor geheime zendinstallaties en verzamelde gegevens die naar Engeland werden doorgezonden. Gezien zijn staat van dienst als radiozendamateur kende hij tal van mensen. Die contacten waren in de oorlogstijd erg waardevol.

Cor Gehrels in 1942. Op de achtergrond zijn vrouw Grie. Foto beschikbaar gesteld door Kirsten Post.

Radiocommunicatie Herrijzend Nederland 1944. Bron: PCA Philips.

Geheim

Ondertussen bouwde hij op het Natuurkundig Laboratorium bij Philips in het geheim een zender die het hele land kon bestrijken. Hij bouwde hem in drie afzonderlijke onderdelen, onder het toeziend oog van de Duitsers. De Duitsers werden in de waan gebracht dat het een apparaat was om zendbuizen te testen. Zij tekenden iedere keer de vergunning af die op het apparaat geplakt zat. De zender was in 1942 al klaar. Cor Gehrels had er veel plezier in dat de Duitsers het niet door hebben gehad. Na de oorlog werd Cor Gehrels voor zijn werk aan de zender, gebruikt voor Herrijzend Nederland, voorgedragen voor een Bronzen Kruis.

Verraden

Cor en zijn vrouw Grie zijn verraden en op 22 juli 1943 gearresteerd. Samen met hun 2 maanden oude baby werden ze meegenomen naar het politiebureau in Eindhoven, waar Cor vier dagen lang gemarteld en verhoord is. Grie werd na zes dagen vrijgelaten. Na een verblijf in meerdere kampen overleed Cor Gehrels op 23 maart 1945 in kamp Dora, twee weken voor de bevrijding van het kamp, op 38 jarige leeftijd. Hij heeft dus zelf nooit geweten dat zijn zender voor Radio Herrijzend Nederland is gebruikt.

Dit artikel is tot stand gekomen met medewerking van Kirsten Post, kleindochter van Cor Gehrels.