‘We kunnen geen hek om Haarlemmermeer heen zetten’

In de Week van de Veiligheid (https://deweekvandeveiligheid.nl/), spraken burgemeester Marianne Schuurmans en David van Eijndthoven, teamchef van het basisteam Haarlemmermeer, over het veiligheidsgevoel in de gemeente.

Cijfers

Eerst de cijfers. Tussen 2021 en 2023 is het percentage inwoners van Haarlemmermeer dat zich wel eens onveilig voelt in eigen buurt, gestegen van 12,2 naar 15. En het percentage inwoners dat zich in het algemeen wel eens onveilig voelt, van 32,4 naar 34,9.

De grafiek van het totaal geregistreerde misdrijven in Haarlemmermeer schommelt licht. In 2014 was het cijfer 8472. In 2017 was dat aantal gedaald naar 6718. In 2018 en 2019 bleven de cijfers min of meer gelijk. En tussen 2020 en 2023 nam het aantal geregistreerde misdrijven verder af naar 6687.

Burgemeester Schuurmans en teamchef Van Eijndthoven benadrukken dat de cijfers van Haarlemmermeer gunstig zijn vergeleken met die in andere grote gemeenten. Toch vindt teamchef David van Eijndthoven dat het niet mogelijk is om absolute uitspraken te doen over veiligheid in Haarlemmermeer. Het gevoel in de samenleving, zegt hij, strookt niet altijd met de cijfers. Dit komt door de soms enorme impact die bepaalde incidenten hebben. Zoals de explosies met illegaal vuurwerk bij woningen in Zwanenburg. Straatroven of schietpartijen bij bedrijven vallen ook in de categorie high impact crimes, zegt de teamchef. En deze komen wel degelijk voor in Haarlemmermeer. De aard van dergelijke incidenten heeft meer invloed op het veiligheidsgevoel dan de cijfers.

Burgemeester Marianne Schuurmans: “Incidenten zijn tegenwoordig ook heftiger. Vroeger werden ruzies met vuisten uitgevochten. Nu zijn er snel messen of explosieven bij betrokken.”

Burgemeester Marianne Schuurmans: “Omdat de politie zeer adequaat heeft opgetreden, konden de verdachten in het Zwanenburgse geval snel worden aangehouden. Onze politie beseft terdege het effect op de samenleving van de high impact crimes en zet daar om die reden extra op in. Hiermee kun je maatschappelijke onrust de kop indrukken.”

Geschiedenis herhaalt zich

Het gesprek met de burgemeester en de teamchef is kort nadat ongeveer 200 raketten afgevuurd zijn door Iran op Israël. De verwachting is een tegenactie van Israël. Burgemeester Marianne Schuurmans: “Al dat slechte nieuws met oorlogsdreiging, ook uit Rusland...: het lijkt wel alsof de Koude Oorlog terug is, de geschiedenis herhaalt zich. In die tijd was er ook een aanhoudend gevoel van onveiligheid.”

“Verder wordt werkelijk àlles gedeeld op sociale media. Beelden van een gewelddadig groepje dat een eenling in elkaar slaat. Dat komt het veiligheidsgevoel van mensen ook niet ten goede. De onrust en bezorgdheid door de toestand in de wereld en in onze samenleving heeft veel invloed op het gevoel van veiligheid”.

Haarlemmermeer wordt niet alleen beïnvloed door veranderingen in de wereld eromheen, maar verandert zelf ook. “We zijn een verzameling van 31 dorpen en kernen. Maar we zijn de laatste twintig jaar zó hard gegroeid. We zijn nu de veertiende gemeente van Nederland, het aantal nationaliteiten neemt toe, er is een snelle verstedelijking, en met Schiphol binnen onze grenzen en steden als Amsterdam, Haarlem en Leiden als buren zijn we onderdeel van de Randstad, mét alle uitdagingen die daarbij horen. We kunnen geen hek om Haarlemmermeer heen zetten en ervoor zorgen dat in de dorpen alles hetzelfde blijft. Het touwtje dat uit de brievenbus hangt, echt, dat is passé,” aldus burgemeester Marianne Schuurmans. Door de succesvolle aanpak van ondermijning, waarbij criminelen legale bedrijven of diensten misbruiken, komen zaken zoals drugslaboratoria bloot te liggen. Dit vergroot de gevoelens van onveiligheid maar is juist bedoeld om de polder veiliger te maken.

Boeven vangen

Teamchef David van Eijndthoven betoogt dat niet alles is zoals het lijkt. “Meer blauw op straat betekent niet automatisch dat het veiliger is. De vraag ‘Waar is de wijkagent gebleven?’ hoor ik vaak. En bij evenementen zoals The Hunt, onderdeel van de YouChoose-campagne tegen steekwapens en drugs, klinkt vaak de vraag of de politie niet beter boeven kan vangen. Onze bijdragen aan YouChoose worden echter zeer gewaardeerd door jongeren en ouders. En onderschat de bijvangst niet; jongeren komen naar ons toe als ze worden bedreigd of ongerust zijn, wat uiteindelijk kan leiden tot het vangen van boeven.”

Keuzes maken

De twee willen af van het idee dat een wijkagent die zijn rondjes draait en vriendelijk groet, een zinvolle bijdrage aan de veiligheid levert. “De wijken zijn te groot, de politie kan niet overal zijn, en het automatisme om bij elk probleem de politie te bellen, past niet meer bij deze tijd,” zegt de teamchef. “We moeten keuzes maken”, zegt hij.  Burgemeester Schuurmans voegt toe: “Bij die keuzes kijken we vooral naar wat mensen raakt. De politie in Haarlemmermeer doet dat goed. Wijkagenten kennen hun gebied goed, ook al lopen ze niet constant rondjes, en kunnen daardoor de juiste inschattingen en keuzes maken.” Teamchef David van Eijndthoven: “Het belang van de wijkagent in de wijk blijft groot, al is dat op een andere manier.”

Onbegrepen Gedrag

De burgemeester vraagt aandacht voor mensen met onbegrepen gedrag. “Deze mensen hebben recht op een leven in de samenleving, mits met medicatie. Er is gekozen om hen niet langer in instellingen op te nemen maar onderdeel te laten zijn van de samenleving. Dit gaat vaak goed, maar soms ook niet.” Klachten over overlast komen binnen bij de politie, maar bemoeienis van de politie lost vaak niets op. “Wat nodig is, is een snelle overdracht aan de zorg, maar er is vaak niemand om aan over te dragen”, weet Van Eijndthoven. Burgemeester Schuurmans: “De politie moet soms een halve dag wachten. Dat is een enorme aanslag op de capaciteit. Daarom heeft het college bij de begroting financiële ruimte gevraagd voor de aanstelling van zorgcoördinatoren.”