Na 42 jaar afscheid van raadhuis

Van een veengebied met talrijke waterplassen en nauwelijks bewoning naar een gemeente met bijna 160.000 inwoners in grofweg 170 jaar tijd. Dat is nogal een ontwikkeling! Het Oude Raadhuis aan de Hoofdweg had 111 jaar dienst gedaan als onderkomen. Al in 1947 was behoefte aan een nieuw onderkomen vanwege ruimtegebrek, maar pas begin jaren zeventig werd het huisvestingsprobleem echt aangepakt. Waar moest het nieuwe raadhuis worden gebouwd? Er werd een lijst met criteria opgesteld waar de nieuwe locatie aan zou moeten voldoen. Naast een centrale ligging, goede bereikbaarheid en een logische band met het winkelcentrum, moest het worden gebouwd op gemeentegrond én op een plek die groot genoeg was voor eventuele uitbreidingen. 

Manege en Concoursterrein

De keuze viel op het voormalige Concoursterrein aan de Nieuweweg. Gevolg van deze beslissing was dat de Prinses Julianamanege op het terrein moest worden gesloopt. Geen van de 107 ingediende bezwaarschriften ging over het ontwerp van het nieuwe gebouw, die gingen enkel over de sloop. Burgemeester Cor van Stam slaat in 1977 de eerste paal voor het raadhuis door met de ‘beleidsgroep raadhuisbouw’ een holle stalen pijp met beton te vullen. De gemeente telt op dat moment zo’n 70.000 inwoners. Het gebouw is berekend op een groei naar 80.000 inwoners die naar verwachting rond 1990 wordt bereikt. 

Feestelijk 

Een van de aanwezigen bij het slaan van de eerste paal, was de nu 93-jarige Jan Achterstraat: “Het was een feestelijke gebeurtenis, met na afloop een drankje. Niet dat de hele bevolking er nu voor uitgelopen was hoor. Er waren vooral mensen aanwezig die betrokken waren bij de gemeente”, vertelt hij. Achterstraat was in die tijd directeur van het sociografisch bureau Haarlemmermeer. Hij herinnert zich dat burgemeester Dijckmeester, de voorganger van Van Stam, zich enorm heeft ingespannen voor de komst van het raadhuis. “Er was jarenlang discussies over de locatie . Daar was niet alleen een manege, maar ook een huis. Daar woonde Wouter Slob, een journalist die over paarden schreef, de zoon van de vroegere burgemeester Adriaan Slob. Zijn woning moest ook worden gesloopt. Hij is toen verhuisd naar de Witte Boerderij.” 

Stoomgemaal als inspiratiebron 

Voor het ontwerp van het raadhuis was de keuze gevallen op architect Henk Brakel. Hij is een bekende in Haarlemmermeer. De torenflats in Graan voor Visch, Zuid II en Pax zijn onder meer van zijn hand. Eén van zijn belangrijkste uitgangspunten is de raadzaal die volgens hem dé plek is waar het hart van de gemeente klopt. Dit democratische centrum krijgt een ronde vorm zodat tijdens het beraad, dat openbaar is, burgers zich rond de door hen gekozen raad kunnen scharen. De vorm van de raadzaal is ook een verwijzing naar één van de belangrijkste gebouwen in Haarlemmermeer: het stoomgemaal De Cruquius. De zuigerstangen die het Haarlemmermeer na vier jaar, in 1852, leegpompten vertaalt de architect in zijn ontwerp in uitstekende stijlen langs de gevel van de raadszaal. Leuk weetje: de kozijnen zijn hol waardoor ze ook als radiator voor de cv kunnen worden gebruikt. 

Raadzaal op NAP

De bodem van de raadzaal is op NAP-niveau gelegd en symboliseert het oorspronkelijke waterpeil. De vijver met fonteinen bij de ingang staat symbool voor de bodem van het Haarlemmermeer. De bouw zorgt voor de nodige hoofdbrekens, omdat bij bevriezing het bassin door kruiend ijs stuk kan gaan. Uiteindelijk wordt gekozen voor een constructie waarbij de wanden naar boven toe breder uitlopen, zodat het eventuele ijs zich naar boven drukt en dus niet de wanden kan beschadigen. 

Hal: te ruim, te vol 

Oktober 1980 opent Prins Claus het nieuwe raadhuis. Ook wordt het 125-jarig bestaan van de gemeente gevierd. Ter ere hiervan wordt aan het gemeentewapen, ontworpen door Haarlemmermeers eerste burgemeester de heer Pabst, een kroon toegevoegd. Drie jaar later wordt de centrale hal te ‘open’ bevonden. Er wordt een prijsvraag uitgeschreven om de hal een intiemer karakter te geven. Kunstenaar Jan van IJzendoorn wint met een compositie van veertien kleine witmarmeren blokken waarop kan worden gezeten en daartussen vijf grote leistenen. Na vijftien jaar raakt de hal te vol en wordt het kunstwerk verwijderd. Het krijgt een tweede leven vlak bij de golfbaan in Spaarnwoude. 

Weer uit jas gegroeid

Twee jaar na de opening van het raadhuis is het inwoneraantal bereikt dat pas achttien jaar later was verwacht. Aan de zuidkant van het gebouw wordt extra kantoorgelegenheid gerealiseerd. Het raadhuis zal met deze uitbreiding 100.000 inwoners moeten kunnen dienen, maar nog voor de oplevering wordt op 13 september 1991 de 100.000e inwoner van de gemeente geboren. Na de eeuwwisseling wordt in de binnentuin nog eens extra kantoorruimte gebouwd. In 2012 start een verkennend onderzoek naar de toekomstige huisvesting. De onderhoudskosten van het gebouw zijn hoog, net als de kosten om het pand energiezuinig te maken. Nieuwbouw zou een goedkoper en efficiëntere optie zijn. Uiteindelijk leidt dit tot het besluit om het huidige raadhuis na bijna een halve eeuw dienst te hebben gedaan, te slopen en aan het Raadhuisplein een nieuw gemeentehuis te bouwen. 

De gemeente heeft nu in Hoofddorp twee tijdelijke kantoren. Deze zijn op afspraak te bezoeken.

Gemeentekantoor Beukenhorst, Taurusavenue 100 voor Burgerzaken, Vergunningen en het Ondernemersplein.

Gemeentekantoor Polderlanden, Marktlaan 124 (Winkelcentrum Vier Meren), voor gesprekken met Sociale Dienstverlening en Leerplicht.