Jongeren met Maatvast en wethouder naar Auschwitz

History Repeated

Het bezoek aan Auschwitz is een onderdeel van het project History Repeated van Maatvast, de exploitant en beheerder van dorpshuizen en wijk- en jongerencentra in Haarlemmermeer. Het is de tweede keer dat Maatvast de kennis over en het historisch besef van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust op deze indringende manier bijspijkert bij een aantal bezoekers van de jongerencentra die de instelling bestiert. Maatvast heeft wethouder Marjolein Steffens – van de Water, verantwoordelijk voor onder meer jeugd & onderwijs, gevraagd mee te gaan. En dat doet ze.

Betrekken bij het verleden

Waarom heeft Maatvast de wethouder gevraagd? Karin van Geelen, clustermanager jongerencentra bij Maatvast: “Het is een goede zaak als een lokale politicus met de jongeren van nu in gesprek gaat over manieren om hen bij het verleden te betrekken. Ook dat ze erváárt hoe dat gaat. Omgekeerd is het voor de jongeren, die politiek over het algemeen saai vinden, net zo goed interessant om met haar in gesprek te gaan. Dát zullen ze zeker niet saai vinden.”

Dodenherdenking

Karin van Geelen en sociaal beheerder/projectleider Tara Salehi Siavashani, gaan terug naar 2015 voor de aanleiding van het geschiedenisproject. Naar 4 mei van dat jaar om precies te zijn. De Dodenherdenking in Hoofddorp werd die avond met geschreeuw en gekrijs verstoord door een aantal jongeren. “Dwars door het trompetgeschal heen”, zegt Karin van Geelen. “Ze hadden geen enkel benul van het speciale moment voor de aanwezigen. Te weinig kennis, te veel baldadigheid. Wij bij Maatvast hebben toen gezegd: hier moeten we iets mee. Dat is dus dit geschiedenisproject geworden, History Repeated. We zijn geen tweede school, we willen de bewustwording op een andere manier op gang brengen dan met lessen. Meer op een informele manier en op een manier met veel ruimte voor beleving.”

Oekraïne

In 2018 was het de eerste keer dat Maatvast met jongeren Auschwitz bezocht. Tussen 2015 en 2018 werden ideeën voor History Repeated ontwikkeld en fondsen geworven. “Want het moet wel betaald worden.” Dit jaar is het project mede mogelijk gemaakt door Rabobank Coöperatiefonds.

In de coronajaren lag History Repeated, zoals wel meer, stil, maar Maatvast heeft de draad dus nu weer opgepikt. Want het is nog steeds nodig. Sterker nog, redeneren Tara Salehi Siavashani en Karin van Geelen, de Tweede Wereldoorlog wordt een steeds ouder hoofdstuk in de geschiedenisboeken en na 1945 hebben er flink veel andere oorlogen gewoed. Zoals in Iran, het geboorteland van Tara Salehi Siavashani. En de oorlog in Oekraïne is alweer aan zijn tweede jaar begonnen; kortom de Tweede Wereldoorlog wordt steeds meer een ver-van-mijn-bed-show voor jongeren.

Karin van Geelen: “Ik ben nog van de generatie die de verhalen over de oorlog uit de eerste hand kreeg te horen. Van mijn grootouders. Onze kinderen hebben die gelegenheid niet.”

Rap

Dat er nog steeds te weinig historisch besef bij jongeren is, ondervond Maatvast tijdens de bevrijdingsmaaltijd in ’t Kattegat in Hoofddorp op 5 mei jongstleden. Een jongeman, die trouwens mee gaat naar Auschwitz, bood aan te rappen om het gat te vullen dat in het programma viel door een technisch probleem bij het afspelen van een film. Zelf twijfelde hij aanvankelijk maar hij werd aangemoedigd om zijn kunsten te vertonen. Hoewel zijn bedoelingen goed waren, zo is de overtuiging van Maatvast-functionarissen, was de rap op het verkeerde moment, op de verkeerde plek en voor het verkeerde publiek. “De context klopte van geen kant en daarom werd het ook als een klap in het gezicht ervaren. Het is allemaal uitgepraat maar niemand is blij geworden van dit incident. Zo zie je maar dat je zulke dingen beter niet onvoorbereid en onbesproken kunt doen, daar is de materie veel te gevoelig voor.”

Selfie

Projectleider Tara Salehi Siavashani merkt op dat een ontbrekend gevoel voor context niet typisch een jongerenprobleem is. “Ik zag pas nog ophef op de sociale media over volwassenen die breed glimlachend selfies hadden staan maken op het spoor dat naar een concentratiekamp leidt.’’

De projectleider van History Repeated verwacht dat het programma de bewustwording van de deelnemers flink op weg helpt. Ze was erbij toen zij kort geleden in jongerencentrum Flex C in Toolenburg de aangrijpende film The Boy In the Striped Pyjamas kregen te zien. De aandacht voor de mobieltjes verslapte gaandeweg en menigeen zat aan het einde met betraande ogen en verbouwereerd om zich heen te kijken. “Er zijn daarna ook goede gesprekken gevoerd.”

Documentaire

Deelname aan het project History Repeated is voor de jongeren zeker niet vrijblijvend. Na het bezoek aan Auschwitz, gaan de jongeren in juni naar het Anne Frank Huis, het Joods museum en kamp Amersfoort. Van het project maken ze onder regie van twee vrijwilligers van jongerencentrum De Hype een documentaire, die in het najaar gepresenteerd zal worden.