Genomineerden titel Monument van het Jaar 2024 bekend
Ook dit jaar kunnen inwoners van Haarlemmermeer kiezen wie er met de titel Monument van het Jaar vandoor gaat. Het thema dat centraal staat tijdens Open Monumentendag 2024 is ‘routes, netwerken en verbindingen’. De slogan die hierbij hoort: ‘onderweg’. Met dit in gedachten, nomineerde de Haarlemmermeerse Commissie Omgevingskwaliteit drie monumenten die kans maken om in september de titel over te nemen van het Witte Pomphuisje.
Transformatorhuis aan de Akerdijk
Tussen 1914 en 1920 ontwierp architect J.B. van Loghem ongeveer 80 transformatorhuisjes in opdracht van de Kennemer Electriciteits Maatschappij (K.E.M.). Ieder transformatorhuisje had een uniek ontwerp. Een daarvan is het transformatorhuisje aan de Akerdijk, naast gemaal De Lynden, gebouwd in de stijl van het zakelijk expressionisme. Het elektriciteitsnetwerk is de afgelopen jaren erg uitgebreid en de komende jaren is uitbreiding van het netwerk ook nodig. Dat betekent ook meer transformatorhuisjes, vaak volgens een gestandaardiseerd ontwerp. Dit monument laat zien dat transformatorhuisjes met een zorgvuldig ontwerp goed ingepast kunnen worden in de bestaande omgeving.
Het transformatorhuisje maakt kans op de titel Monument van het Jaar 2024. Foto: Bibi Vastenhout.
Stationsgebouw Vijfhuizen
Vlak na het droogleggen van de polder werden de eerste plannen voor de Haarlemmermeerspoorlijn gemaakt. Rond de eeuwwisseling maakte de Hollandsche Electrische Spoorweg Maatschappij (HESM) de plannen concreet en werden deze uitgevoerd. De Haarlemmermeerspoorlijn en bijbehorende stationsgebouwen werden tussen 1900 en 1915 aangelegd. Het spoor verbond de gebieden tussen Amsterdam, Haarlem, Leiden en Utrecht. Onder andere door de opkomst van de openbare bus wordt de Haarlemmermeerspoorlijn vanaf de jaren 30 steeds minder gebruikt door de inwoners. Vanaf 1950 wordt het bewonersvervoer geschrapt. Nog eens 20 jaar later stopt ook het goederenvervoer als gevolg van de opkomst van aardgas. De sporen verdwijnen langzamerhand uit de omgeving. Het Stationsgebouw Vijfhuizen is wel bewaard gebleven. Een van de weinige tastbare overblijfselen die ons herinnert aan de Haarlemmermeerspoorlijn, een uniek historisch netwerk in Haarlemmermeer.
Het voormalige stationsgebouw in Vijfhuizen maakt kans op de titel Monument van het Jaar 2024. Foto: Bibi Vastenhout.
Huis ter Hart te Halfweg
De Haarlemmertrekvaart is sinds de aanleg in 1632 een veelgebruikte vaarroute voor mensen die zich per trekschuit tussen Amsterdam en Haarlem bewogen. Doordat er bij Halfweg sluizen waren die het overtollige water in de Zuiderzee loosden, was het noodzakelijk om in Halfweg een overstap te maken. Huis ter Hart was een van de eerste gebouwen nabij de sluizen en fungeerde als herberg voor reizigers die niet meteen per trekschuit doorvoeren. Een logiesfunctie is onmisbaar voor mensen die zich begeven op routes, netwerken en verbindingen, en daarmee heeft Huis ter Hart een belangrijke cultuurhistorische relatie met de vroegere vaarroute over de Haarlemmertrekvaart.
Huis ter Hart in Halfweg. Foto: gemeente Haarlemmermeer.
Stemmen voor het Monument van het Jaar
De gemeente organiseert de verkiezing Monument van het Jaar om het mooie en bijzondere erfgoed van Haarlemmermeer onder de aandacht te brengen. Het thema dit jaar is ‘routes, netwerken en verbinding’. Inwoners kunnen tot en met 18 augustus stemmen op hun favoriet via het stemformulier. Tijdens de opening van Open Monumentendag op 14 september, wordt de winnaar bekend gemaakt. In het weekend van 14 en 15 september kunnen inwoners en geïnteresseerden veel monumenten bezoeken tijdens Open Monumentendag.
Welk monument wordt Monument van het jaar 2024? Het transformatorhuisje, het stationsgebouw Vijfhuizen of Huis ter Hart? Foto:s Bibi Vastenhout/gemeente Haarlemmermeer.