Begroting Zorg en Welzijn: tekort, maar niet zorgwekkend

De norm over wat als normaal gezien wordt, verschuift behoorlijk. Dit is de reden waarom landelijk in de Hervormingsagenda Jeugd afspraken zijn gemaakt om de jeugdzorg te verbeteren en financieel houdbaar te krijgen.

Tekort

De gemeente meldt in haar jaarrapportage Zorg en Werk dat de afwijking van de voorspelde resultaten ten opzichte van de gewijzigde begroting nu 1,8 miljoen euro negatief is. Dat lijkt schrikbarend nieuws, maar het is een algemene duiding dat de gemeente met maar een afwijking van 2 procent een redelijk goede prognose heeft afgegeven.

We constateren een overschrijding op de beleidsdoelen A en B (Zorg: Jeugdzorg thuis en Jeugdzorg met verblijf) van 2,0 miljoen euro. De beleidsdoelen C en D (Werk en inkomen) laten een saldo van 0,2 miljoen euro positief zien.

Gestegen kosten

We zien dat het tekort voornamelijk veroorzaakt wordt door toename van de kosten voor jeugdhulp. Dit zien we in bijna elke gemeente in Nederland terug, ondanks dat er met verschillende systemen gewerkt wordt. Inmiddels krijgt 11 procent van jeugdigen in Haarlemmermeer jeugdhulp, in heel Nederland is dit 11,1 procent (waarstaatjegemeente.nl). Kortom, hoewel elke gemeente anders begroot, lopen we als Haarlemmermeer niet uit de pas.

Feiten

• Het is door de jaren heen gebleken dat de voorspelbaarheid en beïnvloedbaarheid van de kosten voor jeugdhulp en Wmo een ingewikkelde exercitie is.
• We zien dat afgelopen jaren door diverse oorzaken de jaarrekeningresultaten een wisselend beeld geven van beleidsdoelen A en B.
• Ondanks dat het totaal resultaat om grote bedragen gaat, is de afwijking procentueel beperkt.
• De groei van het aantal cliënten en toename van zorgintensiteit blijft lastig om te voorspellen. De zorgintensiteit is het aantal uur zorg dat ingezet wordt. We weten niet welke inwoners zorg gaan vragen (aantallen) en welke zorg zij uiteindelijk blijken nodig te hebben (zorgintensiteit). Het eerder gebouwde prognose model heeft hier wel in kunnen ondersteunen, maar ook niet een precieze voorspelling kunnen doen, omdat dit model kijkt naar historische gegevens.
• Het jaar 2023 is daarin ook een lastig jaar vanwege de nieuwe aanbesteding met nieuwe producten, waardoor het niet altijd mogelijk was om gebruik te maken van historische gegevens.

Wat gaan we doen

• Voor 2024 gaan we door om de voorspellende waarde van het prognosemodel te verbeteren.
• Ondanks de beperking dat we niet in de toekomst kunnen kijken, blijven we verder inzetten op contractmanagement en de inzet op het gebruik van data.
• Ook gaan we komend jaar aanvullende maatregelen treffen om vroegtijdig de trends te signaleren. Zo gaan we vanaf maart werken met signaalbudgetten voor de ambulante jeugdhulp en dagverblijf op inwonerniveau. Met dit middel kunnen we proactief sturen en komen we minder snel voor verrassingen te staan. Bij een signaalbudget wordt bij zorg zonder verblijf per cliënt een van te voren vastgesteld budget toegekend en gecommuniceerd met de zorgaanbieder. Dit bedrag kan éénmalig opgehoogd worden. Wanneer vervolgens het budget bereikt wordt, gaat de gemandateerde professional met de zorgaanbieder in gesprek over de benodigde zorg.
• Wettelijk mogen zorgaanbieders tot 5 jaar na de geleverde zorg nog hun factuur sturen. Dat gebeurt dan ook, waardoor er een ophoping aan facturen ontstaat aan het einde van het jaar.
• Ook gebeurt het dat we pas weten dat een cliënt zorg ontvangt op het moment dat de factuur wordt ingediend. Normaal gesproken krijgen we hiervoor een signaal bij de aanvang van de zorg. In de informatiebijeenkomsten eind januari met aanbieders hebben we nadrukkelijk aangegeven dat dit niet de bedoeling is. 
• Ook dit gaan we monitoren als vast onderdeel van het contractmanagement.