Aanpak voortijdig schoolverlaten werkt

Dat blijft gericht op het vergroten van kansen van jongeren. Op school en op de arbeidsmarkt. Kinderen en jongeren kunnen écht niet zonder, zegt Bianca Molly, beleidsadviseur leerplicht en voortijdig schoolverlaten bij het cluster Maatschappelijker Ondersteuning en Zorg (MOZ), hoe aansprekend die liedjes voor velen ook kunnen zijn.

Met volle kracht

En dus worden voortijdig schoolverlaten en ook schoolverzuim met volle kracht tegengegaan. En dat gaat best goed, vindt Bianca Molly, al stijgen ook de cijfers in Haarlemmermeer de laatste jaren. Vergeleken echter met het landelijk gemiddelde en met vergelijkbare gemeenten mogen de Haarlemmermeerse scores er zijn.

Dat er een algehele stijging van het aantal voortijdige schoolverlaters is, komt volgens Bianca Molly door onder meer motivatieproblematiek die voor een deel kan worden toegeschreven aan de coronajaren. Ook speelt mee dat in diezelfde periode scholen een soepeler overgangsbeleid hanteerden. En dan is er ook nog de krapte op de arbeidsmarkt. Een baantje vinden is tegenwoordig ook zonder diploma’s niet moeilijk en geld verdienen is voor een groeiend aantal jongeren aantrekkelijker dan naar school gaan.

Voortijdig schoolverlaten is niet hetzelfde als schoolverzuim. Dat laatste kan wél uitmonden in voortijdig schoolverlaten. Met voortijdige schoolverlaters worden jongeren van 12 tot 23 jaar bedoeld zonder startkwalificatie en zonder schoolinschrijving. Een startkwalificatie is een diploma mbo, minimaal niveau 2, havo of vwo.

Schoolverzuimers zijn 5 tot 18 jaar oud en gaan zonder toestemming niet naar school terwijl ze leerplichtig zijn.

Daniëlle

De casus van de 17-jarige Daniëlle uit Haarlemmermeer maakt veel duidelijk. Haar naam is niet echt, het verhaal over haar wél. Daniëlle is op het vmbo begonnen. Zij verzuimde veel en heeft de opleiding nooit afgemaakt. Gedragsproblematiek en andere oorzaken zitten haar in de weg.

Ook de zogenoemde entreeopleiding van het NOVA College, die “drempelloos” is en waar je basisvaardigheden worden bijgebracht en waar je wordt opgeleid tot assistent in een bepaald vakgebied, was voor Daniëlle geen uitkomst. Veel van wat haar al die tijd al in de weg stond, diende zich opnieuw aan.

Proces-verbaal

Daniëlle is door tal van deskundigen besproken, weet Bianca Molly. In  zogenoemde multidisciplinair overleggen, dus met mensen uit uiteenlopende vakgebieden en aan de Beschermingstafel. Dáár wordt ook met ouders en de kinderen zélf gesproken. Omdat niemand wist hoe Daniëlle in beweging kon worden gekregen, is naar het middel van het proces-verbaal gegrepen.

Dwang dus met de mogelijkheid dat het openbaar ministerie straf oplegt. Echt een uiterst middel, maakt Bianca Molly duidelijk, in een ultieme poging om Daniëlle zich verder te laten ontwikkelen. In haar geval via een schoolvervangend traject.

Jaloezie

Dat het echt heel bijzonder is dat het strafrecht er bij komt kijken, maken deze cijfers duidelijk: voor de zo’n 25.000 leerplichtigen in Haarlemmermeer is in het schooljaar 2021-2022 slechts tien keer een proces-verbaal nodig geweest.

Nog wat cijfers. Het percentage voortijdige schoolverlaters in Haarlemmeer is tussen 2017 en 2022 grofweg tussen 1,5 en net onder de 2 procent geweest en al die jaren onder het landelijk gemiddelde. Ook vergeleken met Almere en Amersfoort scoort Haarlemmermeer beter. “Er wordt wel met enige jaloezie naar ons gekeken”, zegt Bianca Molly. “Toch stijgen helaas ook onze cijfers.”       

‘Outreachend’

Wat is het geheim van de Haarlemmermeerse aanpak? Een typisch Haarlemmermeerse aanpak is er niet, maakt Bianca Molly duidelijk. Een standaardaanpak is er ook niet. Ze kan de vraag nog het beste beantwoorden met sleutelbegrippen zoals maatwerk, preventie en ‘outreachend’ oftewel contact maken.

Dat laatste kan op allerlei manieren, inspelend op de behoefte van de jongeren. We hebben verzuimspreekuren, er kan een gesprek op school zijn, thuis een andere plek of via whatsapp. We maken duizend keer liever afspraken met school, jongeren en ouders om het verzuim te stoppen dan dat we boetes uitdelen. Het laatste lost niets op, het eerste lukt vaak.”

Pink Floyd en Alice Cooper

“We hebben ook de jongeren uit de doelgroep in beeld. We monitoren ze, we weten wat hun dagbesteding is en zijn er binnen enkele dagen bij als ze beginnen te verzuimen. Onze samenwerking met de scholen is uitstekend, ook met maatschappelijke organisaties en de politie. We spreken al met jongeren als ze nog op school zitten maar beginnen te verzuimen. We helpen ze als ze bijvoorbeeld niet weten welke richting ze op willen of geen idee hebben hoe ze een cv moeten maken. We zetten echt alle zeilen bij en zijn ervan overtuigd dat onze aanpak werkt.”

Kortom, Pink Floyd en Alice Cooper vangen bot in Haarlemmermeer.